به گزارش پایگاه خبری پیداگرنیوز، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قطبی، نویسنده کتاب و دبیر ستاد راهبری کار و اشتغال حوزه‌های علمیه کشور در نشست علمی معرفی و بررسی کتاب «ایکیگای؛ طراحی مسیر شغلی و هویت انسان» که در دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان برگزار شد، با تأکید بر نقش محوری «جهان‌بینی کار» اظهار کرد: کار صرفاً جایگاه شغلی نیست، بلکه نقشی اساسی در شکل‌گیری هویت اجتماعی و رشد انسان دارد.

وی گفت: در منظومه‌های فکری، چه در فلسفه غرب و چه در معارف اسلامی، کار جایگاهی عمیق و معنادار دارد که کمتر به آن پرداخته شده است.

دبیر ستاد راهبری کار و اشتغال حوزه‌های علمیه کشور با مقایسه این تکنیک با آزمون‌های رایج انتخاب شغل مانند دیسک و هالند، تفاوت اصلی آن را توجه هم‌زمان به ارزش‌های فردی، علاقه‌مندی‌ها و توانمندی‌ها دانست و افزود: این تکنیک نزدیک به یک قرن است که در ژاپن بب‌کار گرفته می‌شود و امروزه در آن کشور با مفهوم «معنای زندگی» گره خورده است.

وی همچنین از برنامه‌ریزی برای توسعه این اثر در قالب سه جلد خبر داد و اضافه کرد: جلد نخست به جهان‌بینی کار، جلد دوم به تبیین تکنیک و جلد سوم به کاربرگ‌ها و روش‌های اجرایی اختصاص خواهد داشت و هدف اصلی کتاب فعلی، ارائه نسخه‌ای خلاصه، کاربردی و قابل استفاده برای فعالان حوزه کسب‌وکار است.

جهان‌بینی کار؛ مسیر هویت‌سازی و رضایت معنوی

قطبی با اشاره به مطالعات بین‌المللی، طراحی مسیر شغلی را فرآیندی دانست که از سنین نوجوانی آغاز می‌شود و تأکید کرد: برخلاف تصور رایج، تحصیلات عالی نباید مقدم بر انتخاب میدان شغلی باشد. ابتدا باید مسیر شغلی بباساس علاقه، توانمندی و ارزش‌ها مشخص و سپس در صورت نیاز، تحصیلات مرتبط دنبال شود.

وی همچنین به طرح «پارک کارآفرینی نوجوان» اشاره کرد که براساس همین تکنیک طراحی شده است و مخاطب آن دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم هستند و این طرح با هدف آشنایی عملی نوجوانان با طراحی مسیر شغلی و بهره‌گیری از روش‌های خلاقانه و تصویری تدوین شده است و همچنان امید می‌رود تا با حمایت نهادهای شهری به مرحله اجرا برسد.

این نویسنده با بازگشت به مباحث ابتدایی کتاب و مفهوم «کار» به‌مثابه امری هویت‌ساز، بر لزوم تبیین نگاه دینی و فلسفی به کار تأکید کرد و گفت: این نگاه می‌تواند حتی برای افرادی که تطابق کامل میان شغل و علایق خود ندارند، نوعی رضایت ذهنی و معنایی ایجاد کند.

وی با استناد به معارف اسلامی، کار را محل تجلی صفات الهی دانست و اظهار کرد: انسان در مقام خلیفه خداوند، باید نسبتی از صفات الهی همچون خالقیت، مالکیت، رزاقیت و رحمانیت را در وجود و عمل خود متجلی کند.

قطبی تصریح کرد: کار عرصه بروز خلاقیت، آفرینش، ساختن، ترمیم و نوآوری است و در همین میدان است که انسان می‌تواند نقش جانشینی الهی خود را عینیت ببخشد. مالکیت، رزق‌رسانی و حتی رحمت و رأفت اجتماعی نیز همگی در بستر کار معنا پیدا می‌کنند و جهان‌بینی کار، انسان را به درکی عمیق‌تر از جایگاه خود در زندگی فردی و اجتماعی می‌رساند.

وی ادامه داد: کار به معنای عام آن، فقط به مشاغل رسمی محدود نیست، بلکه هرگونه خلق، تولید فکر، هنر و ایده نیز مصداق کار است و می‌تواند بخشی از این مسیر هویت‌ساز و معنا‌بخش تلقی شود.

مدیرعامل مرکز ملی نوآوری و خلاقیت اشراق با اشاره به مفهوم «کار» در نگاه اسلامی، آن را تجلی صفات الهی در وجود انسان توصیف کرد و گفت: براساس آموزه‌های قرآنی، انسان در مقام خلیفه خداوند باید نسبتی با صفات الهی داشته باشد و این نسبت در میدان کار عینیت می‌یابد. خلاقیت، مالکیت، رزاقیت و رحمانیت، از جمله صفاتی هستند که در بستر کار و فعالیت انسانی ظهور پیدا می‌کنند؛ از خلق اثری هنری و تولید کالا گرفته تا ارائه خدمت یا درمان بیمار.

وی بیان کرد: مالکیت و روزی نیز بدون کار معنا پیدا نمی‌کند و حتی در مواردی مانند ارث، ریشه اصلی مالکیت به تلاش و کار نسل‌های پیشین بازمی‌گردد. گسترش میدان کار به معنای گسترش دایره اثرگذاری اجتماعی و افزایش سهم فرد در رساندن رزق و خدمت به دیگران است.

کار؛ نقطه تلاقی علاقه، توانمندی و اثرگذاری اجتماعی

وی با اشاره به عمق و گستردگی تاریخ و مزیت‌های شهری اصفهان اظهار کرد: هرچه شناخت ما از این ظرفیت‌ها عمیق‌تر شود، فرصت‌های بیشتری برای اشتغال و کارآفرینی پیش روی ما گشوده خواهد شد.

نباتی‌نژاد تأکید کرد: هزاران فرصت شغلی بالقوه در همین شهر وجود دارد که هنوز به‌درستی کشف و فعال نشده‌اند و بخش مهمی از نارضایتی‌ها ناشی از همین فقدان کشف و کندوکاو عمیق است.

شناخت ظرفیت‌های شهری؛ راهی به فرصت‌های شغلی و کارآفرینی

وی با تأکید بر ظرفیت‌های گسترده شهر اصفهان، عمیق‌شدن در شناخت مزیت‌های تاریخی، هویتی و اجتماعی این شهر را زمینه‌ساز شکل‌گیری فرصت‌های متنوع شغلی و کارآفرینی دانست و افزود: هرچه نگاه‌ها عمیق‌تر شود، میدان‌های تازه‌تری از اشتغال پیش روی شهروندان گشوده خواهد شد.

به گفته رئیس مرکز پژوهش‌های شورای شهر اصفهان، حتی اگر نگاه توسعه صرفاً به جغرافیای اصفهان محدود بماند، همچنان هزاران فرصت کاری قابل شناسایی و بهره‌برداری وجود دارد که می‌تواند نیازهای شهر و شهروندان را پاسخ دهد.

وی با اشاره به مسئولیت فردی و اجتماعی شهروندان و مدیران گفت: هر نوع فعالیت شغلی، فارغ از آنکه مستقیماً هویت‌محور باشد یا نه، در نهایت خدمتی به شهر محسوب می‌شود؛ چراکه پاسخ‌گوی بخشی از نیازهای جامعه شهری است. از این منظر، همه مشاغل، از فعالیت‌های خدماتی تا حرفه‌های تخصصی، در کاهش مسائل شهری و تداوم حیات اجتماعی نقش دارند.

قطبی در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به دیدگاه‌های فلسفه غرب درباره معنای زندگی، «هدفمندی، اثرگذاری اجتماعی، رشدپذیری و ارزشمندی» را قدر مشترک دیدگاه‌های مختلف معرفی کرد و کار را نقطه تلاقی این مفاهیم دانست.

به گفته وی، کار مهم‌ترین حلقه اتصال انسان با جامعه است و شبکه ارتباطات اجتماعی افراد عمدتاً در بستر شغل و حرفه آنان شکل می‌گیرد.

مدیرعامل مرکز ملی نوآوری و خلاقیت اشراق در پایان، بر این نکته تأکید کرد که هر شغل، صرف‌نظر از اندازه و گستره اثر آن، جایگاهی ضروری در منظومه حیات شهری دارد و نبود هر یک از این نقش‌ها می‌تواند تعادل اجتماعی را بر هم بزند؛ موضوعی که اهمیت بازنگری در نگاه به کار و جایگاه آن در زندگی فردی و اجتماعی را دوچندان می‌کند.

در ادامه این نشست، مصطفی نباتی‌نژاد، رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان با قدردانی از نویسنده کتاب، مطالعه این اثر را نعمتی فکری دانست که در روزمرگی‌های زندگی امروز، فرصتی برای تأمل در معنای زندگی و کار فراهم می‌کند.

وی با اشاره به تجربه شخصی خود از مطالعه کتاب، محتوای آن را راهنمایی فکری برای دوره‌ای دانست که انسان در آستانه گذار از مصرف‌کنندگی به مولدبودن قرار دارد.

به گفته رئیس مرکز پژوهش‌های شورای شهر اصفهان، کتاب با مخاطب مشخصی سخن می‌گوید؛ مخاطبی که در «وادی حیرت» قرار دارد و به‌دنبال آغاز مسیری تازه در زندگی شغلی خود است.

وی تصریح کرد: این اثر با نگاهی کل‌نگر و متناسب با زیست فرهنگی مخاطب ایرانی و فارسی‌زبان نوشته شده است  و صرفاً تقلیدی از الگوهای رایج نیست.

نباتی‌نژاد یکی از وجوه متمایز کتاب را پرداختن صریح و ضمنی به مفاهیم توحیدی، هویت انسان و جایگاه کار دانست و اظهار کرد: نویسنده توانسته است رسالت اخلاقی و فکری خود را در قالب تکنیکی کاربردی و عملی برای طراحی مسیر شغلی ارائه دهد.

به باور وی، فصل‌های ابتدایی کتاب، به‌ویژه بخش مربوط به جهان‌بینی کار، هسته مرکزی و نقطه قوت اثر به‌شمار می‌آید و پاسخی عمیق به بحران معنا و فرسایش ارزش‌ها در جامعه امروز می‌دهد.

عضو شورای شهر اصفهان با اشاره به اضمحلال تدریجی ارزش‌های فردی و اجتماعی، از تأکید مکرر کتاب بر بازتعریف این ارزش‌ها سخن گفت و آن را عاملی مهم در پیوند دوباره کار، هویت و معنای زندگی دانست.

وی کتاب را اثری ترکیبی از دانش، تجربه و روش ارزیابی کرد که می‌تواند در قالب‌های متنوعی همچون آموزش دانشگاهی، هنرستانی، محتوای چندرسانه‌ای و حتی پادکست برای نسل جوان و نوجوان مورد استفاده قرار گیرد.

نباتی‌نژاد همچنین با طرح مثال‌هایی کاربردی، به تشریح کارآمدی تکنیک ارائه‌شده در کتاب پرداخت و توضیح داد: این روش با در نظر گرفتن علاقه‌مندی‌ها، توانمندی‌ها، ارزش‌های فردی و شرایط زندگی، به انتخاب دقیق‌تر مسیر شغلی کمک می‌کند.

به گفته وی، این تکنیک نه‌تنها در آغاز ورود به بازار کار، بلکه در مقاطع جابه‌جایی شغلی و حتی پس از بازنشستگی نیز قابل استفاده است.

تکنیک طراحی مسیر شغلی؛ خودکاوی عمیق و اثربخشی پایدار

رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان با مقایسه میان «تکنیک» و «تست‌های رایج شغلی» بیان کرد: برخلاف آزمون‌های عدد‌محور و کوتاه‌مدت، این تکنیک فرد را به خودکاوی عمیق، تأمل مستمر و مشارکت فعال در فرآیند انتخاب شغل سوق می‌دهد و به همین دلیل، ماندگاری و اثربخشی بیشتری دارد.

وی با اشاره به تجربه شخصی خود در فعالیت‌های اجتماعی و حضور در شورای شهر، انتخاب شغل و مسیر حرفه‌ای را امری پویا و قابل بازطراحی دانست و تأکید کرد: کتاب «طراحی مسیر شغلی و هویت انسان» می‌تواند مانند راهنمایی عملی، به افراد در یافتن مسیر متناسب با هویت، ارزش‌ها و شرایط زندگی‌شان یاری رساند.

نباتی‌نژاد با تأکید بر مفهوم «لبه شغلی» در طراحی مسیر حرفه‌ای گفت: فرصت‌های شغلی متأثر از نوع نگاه ما به آینده و در عین حال، حفظ هویت شخصی و تاریخی است.

به گفته وی، طراحی مسیر شغلی می‌تواند از دل تاریخ و هویت محلی شکل بگیرد و لزوماً به معنای گسست از مکان و زیست‌بوم نباشد؛ بلکه با تکیه بر ظرفیت‌های شهر اصفهان، می‌توان میدان‌های متنوعی از اشتغال و کارآفرینی را تعریف کرد که هم پاسخ‌گوی نیازهای امروز باشد و هم پاسدار هویت تاریخی شهر.

مسئولیت اجتماعی شهروندان؛ کار و خدمت به اصفهان

عضو شورای شهر اصفهان با اشاره به مسئولیت شهروندی در قبال اصفهان تصریح کرد: هر فردی که در این شهر مشغول به کار است، به‌نوعی در حال خدمت به اصفهان و کاهش بخشی از مسائل و نیازهای آن است؛ حتی اگر آن شغل به‌ظاهر نسبتی مستقیم با هویت تاریخی یا فرهنگی نداشته باشد. نفس کار کردن و پاسخ‌گویی به نیازهای مردم، خود واجد ارزش اجتماعی است.